Türkiye’de HumanGroup tarafından temsil edilen, dünyanın en büyük “üst düzey yönetici seçme ve yerleştirme” ağlarından IRC Global Executive Search Partners tarafından 18 ülkede yapılan ankete göre, dünya çapında üst yönetimdeki kadın sayısı son beş yılda arttı ve artmaya devam ediyor. Kadınların yüzde 33’ü Direktör, yüzde 23’ü Genel Müdür Yardımcısı, yüzde 18’i genel müdür, yüzde 18’i Yönetim Kurulu Üyesi olarak çalışıyor. Anket katılımcılarının yüzde 70’i üst yönetimde çalışan kadınların aynı düzeydeki erkeklerle arasında ücret farkı olmadığını söylüyor. Yönetimde kadın oranının artışı konusunda en büyük iki baskı unsuru medya ve kamuoyu. Yönetimde kadın olması halkla ilişkiler ve itibar açısından “olumlu” puan oluşturuyor.
Dünyanın en büyük üst düzey seçme ve yerleştirme ağlarından biri olan IRC Global Executive Search Partners tarafından, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 18 ülkeden global IRC ofislerinin katıldığı anket, yönetimde kadın sayısının medya ve kamuoyunun, kota uygulamaları ve yönetim kurullarının baskısıyla artış eğiliminde olduğunu gösteriyor. Kadınlar ağırlıklı olarak Direktör (yüzde 33), Genel Müdür Yardımcısı (yüzde 23), Genel Müdür (yüzde 18), Yönetim Kurulu Üyesi (yüzde 18) pozisyonlarında çalışıyor. Anket katılımcılarının yüzde 70’i üst yönetimde çalışan kadınların aynı düzeydeki erkeklerle ücretleri arasında fark olmadığını da belirtiyor.
Daha çok kadının üst yönetimde yer almasını engelleyen unsurların başında ise tüm dünyada gelenekler ve erkek egemen toplum yapısı geliyor. Kadınların liderlik pozisyonları için özgüveninin artırılması, mentorluk ve liderlik gelişim programları, iş-aile dengesini kurmasına yardımcı uygulamalar, yönetim kurulu baskısı ve yasal düzenlemeler ve kadın kotası uygulamaları ülkelerde yönetimde daha çok kadın için gerekli görülen aksiyonlar arasında yer alıyor.
Ülkelerin yarısında yönetim seviyesinde kadın sayısı artıyor
Ankete göre, global IRC ofislerinin yüzde 47’si, müşterileri arasında üst düzey yönetici seviyesinde kadın olan firmaların oranının yüzde 31-50 arasında olduğunu belirtiyor. Bu ülkeler arasında ABD (San Francisco), Yeni Zelanda, Polonya, Singapur, Türkiye, İngiltere, Washington ve Çek Cumhuriyeti var. Ülkelerin yüzde 35’inde ise daha düşük bir oran söz konusu.
Müşterileri arasındaki kadın yönetici oranını, Finlandiya Fransa, Hollanda yüzde 11 ile 20 arasında, Güney Afrika, Avustralya ve İsviçre yüzde 21-30 arasında olarak belirtiyor. Kadın yönetici oranının yüzde 10 ve daha az olduğu ülkeler ise Almanya ve İtalya. Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Suudi Arabistan’da ise müşteriler arasındaki üst düzey yönetici seviyesinde kadın olan firmaların oranı yüzde 80’e çıkıyor. Ülkelerin yüzde 53’ü son 5 yılda müşterileri arasında kadın yönetici oranının arttığını, yüzde 47’si ise değişmediğini belirtiyor.
Medya ve kamuoyu baskısı kadın oranını artırıyor
Üst yönetimde kadın oranında artış olduğunu belirten ülkelerin hemen hepsi medyanın ve kamuoyunun yönetimde kadınların artırılmasında destek ve baskı unsuru oluşturduğunu belirtiyor. Bununla birlikte yönetimde kadın sayısının artırılmasına yönelik medya ve kamuoyundan gelen destek yanında bu şirketlere yatırım yapmış olan ve kadın yöneticilerin artırılmasını isteyen fon yöneticilerinin de baskısı var.
Ayrıca ofislerin yüzde 50’si bölgelerinde faaliyet gösteren firmalar arasında kadın yönetici oranını artırmak için kota uygulamasına gidenler olduğunu belirtiyor. Bu ülkeler arasında Almanya, İngiltere, İtalya, Yeni Zelanda, Fransa, Avustralya, ABD (San Francisco), Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Suudi Arabistan bulunuyor.
HumanGroup Genel Müdürü Gaye Özcan, son 5 yıldır kadınların yönetimde daha etkin olmasının ve bunun artarak devam etmesinin iş hayatında cinsiyet eşitliği ve farklılıkların yönetimi konusunda çok önemli bir gelişme olduğunu söylüyor: “Kadın yönetici sayısının artmasının yanında, Türkiye olarak diğer ülkelerle kıyasladığımızda, kadın yönetici istihdamında görece daha iyi bir noktada olduğumuzu görmek ayrıca anlamlı. Medya ve kamuoyu baskısının, sivil toplum örgütlerinin katkılarının, büyük kurumların kadın odaklı sosyal sorumluluk projelerinin bu noktaya gelinmesinde etkili olduğunu, kadın istihdamı konusunda önemli adımlar atılmasını sağladığını düşünüyorum. Ancak önümüzde hala uzun bir yol olduğu gerçeğini de unutmayalım. Bireysel çabaların da önemli olduğunu, özellikle seçme ve yerleştirme alanında danışmanlık yapan profesyonellerin, kurumların farkındalığını artırma misyonu ile hareket etmesi gerektiğini belirtmek istiyorum.”
Üst yönetimde en az kadın üretim ve teknolojide
Global IRC ofislerinin yüzde 35’i geçen yıl üst düzey pozisyonların yüzde 11-30’una kadın yönetici yerleştirildiğini belirtiyor. Yüzde 35’inde ise işe yerleştirilen pozisyonlardaki kadın oranı yüzde 31-50 arasında. Ülkelerin yüzde 70’i sektöre göre kadın yöneticilere olan talebin değiştiğini belirtiyor.
Üst yönetimde kadın oranın en yüksek olduğu ilk 3 sektör hızlı tüketim, moda ve aksesuar, bankacılık olarak sıralanıyor. Kadın üst düzey yönetici oranının en düşük olduğu sektörlerse makine-metal endüstrileri başta olmak üzere üretim, teknoloji ve mühendislik. Üst düzey yönetici adaylarının değerlendirilmesinde kadın adaylara pozitif ayrımcılık yapılmasını isteyen müşterilerinin olduğunu söyleyen ülkelerin oranı ise yüzde 30.
Almanya’da kadın-erkek arasında ücret farkı yüzde 30’a çıkıyor
Kadınlar ağırlıklı olarak Direktör (yüzde 33), Genel Müdür Yardımcısı (yüzde 23), Genel Müdür (yüzde 18), Yönetim Kurulu Üyesi (yüzde 18) pozisyonlarında çalışıyor.
Ülkelerin yüzde 70’i üst yönetimde çalışan kadınların aynı düzeydeki erkeklerle ücretleri arasında fark olmadığını belirtiyor. Türkiye’de dört yıldan uzun bir süredir aynı pozisyondaki kadın ile erkek arasında ücret farkı bulunmuyor. Fark olduğunu belirten sayılı ülke arasında Almanya, İtalya, Finlandiya, İsviçre ve Hollanda var.
Almanya, Finlandiya ve İsviçre, kadınların geleneksel olarak erkeklerden daha düşük ücret aldığını belirtiyor. Almanya’da kadınlar ile erkekler arasındaki ücret farkı yüzde 30’a kadar çıkıyor. Kadınlar erkeklerle eşit ücret almak için daha çok çalışmak zorunda kalıyor. İsviçre’de bu durum basın ve kamuoyu tarafından yıllardır tartışılıyor. Hollanda ise erkeklerin ücret konusunda kadınlara nazaran daha iyi müzakere ettiklerini söylüyor. Kadınlar ücrette sınırları zorlamıyorlar.
Yönetimde daha çok kadın için ülkeler ne öneriyor?
Bölgelerin yüzde 88’i kadınların yönetimdeki sayısının artması gerektiğini düşünüyor. Ülkeler kadınların yönetimde yer almamasının nedenini ağırlıklı olarak geleneksel kültüre bağlıyor. Kültür gibi kadınların yönetiminde yer almasını olumsuz etkileyen diğer nedenler arasında
karar verici rollerde genellikle erkeklerin yer alması, kadınların güven eksiliği ve yönetim pozisyonları için isteksiz olması takip ediyor. Çözüm yolu ise kadınların koşullarının esnetilmesinden, eğitim ve koçlukla liderlik rollerine hazırlanmasından, yasal düzenlemeler ve yönetim kurulları tarafından çeşitliliğin desteklenmesinden geçiyor.
Humanroup Genel Müdürü Gaye Özcan, “Ankette de gördüğümüz üzere, kadın yönetici eksikliği sadece Türkiye değil, toplumsal ve ekonomik gelişmişlik düzeyi oldukça yüksek ve görece demokrasinin daha etkin olduğu ülkeler için de önemli bir gündem” diyor. Farkı yaratanın cinsiyet değil her zaman iş sonucu olduğunu vurgulayan Özcan, yönetimde kadınların daha aktif rol almasının, strateji ve uygulamalarda farklı bakış açılarına yer verilmesi ve yönetimde çeşitliliğin sağlanması anlamına geleceğini söylüyor.
Ankete katılan ülkeler: Türkiye, ABD (San Francisco, Washington), İngiltere, İtalya, Almanya, Çek Cumhuriyeti, Avustralya, İsviçre, Polonya, Fransa, Finlandiya, Hollanda, Yeni Zelanda, Çin (Singapur), Güney Afrika, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Suudi Arabistan.